Κλίμα και Πράσινη Πόλη (1)
Έντονη κριτική για το ατεκμηρίωτο και ουσιαστικά ανέφικτο «κλιματικό συμβόλαιο» άσκησε στη δημοτική αρχή ο Βασίλης Τζαμουράνης την Πέμπτη 14/9 στο Δημοτικό Συμβούλιο, επισημαίνοντας την έλλειψη χρηματοδοτικού πλαισίου, σε συνδυασμό με τις κολοσσιαίες απαιτήσεις του προγράμματος.
Αναφέρθηκε σε μια σειρά από κενά, αδιευκρίνιστα σημεία, υπερβολές και αντιφάσεις, που οδηγούν στο εύλογο συμπέρασμα ότι η δημοτική αρχή χρησιμοποιεί την κλιματική πολιτική του Δήμου σαν προεκλογικό πυροτέχνημα και «σωσίβιο» για την 4ετή ανεπάρκειά της, ακόμα και σε ζητήματα πολύ απλούστερα από τον μεγαλεπήβολο στόχο του… μηδενισμού των ορυκτών καυσίμων μέσα σε 7 χρόνια!
Ο Β. Τζαμουράνης τόνισε ότι η δημοτική αρχή έφερε το «κλιματικό συμβόλαιο» στο Δημοτικό Συμβούλιο πολύ εσπευσμένα, με μια εισήγηση που αναρτήθηκε μόλις 24 ώρες πριν από τη συνεδρίαση: κάτι πρωτοφανές στα χρονικά. Η δημοτική αρχή επικαλέστηκε ότι ήθελε να υποβάλει το «συμβόλαιο» με την πρώτη ομάδα των 100 ευρωπαϊκών πόλεων, και η προθεσμία έληγε σήμερα 15/9. Αλλά πραγματικά αναρωτιόμαστε:
Τι θα συνέβαινε αν δεν ήμασταν στην πρώτη ομάδα των 40 πόλεων; Τι θα παθαίναμε αν το προετοιμάζαμε καλύτερα και συμμετείχαμε στη δεύτερη ομάδα πόλεων, λίγο αργότερα;
(Τίποτα φυσικά. Απλώς, θα είχε λήξει η προεκλογική περίοδος).
ΑΓΝΩΣΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ – ΑΝΕΦΙΚΤΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Έτσι κι αλλιώς όμως, το «συμβόλαιο» που παρουσιάστηκε «μπάζει» από παντού:
1) Ακόμα δεν γνωρίζουμε το χρηματοδοτικό πλαίσιο του προγράμματος – ούτε σε τι ποσοστό θα πρέπει να συμμετέχουν οικονομικά οι πολίτες.
Η υλοποίηση του προγράμματος έχει λοιπόν μόνο οφέλη, όπως διατυμπανίζεται; Ή έχει και σημαντικό κόστος συμμετοχής από τους δημότες; (Έχουν ακουστεί ποσοστά συμμετοχής από 40% έως 80%. Αλλά όταν ρωτήσαμε τη δημοτική αρχή σχετικά, μας είπαν πως ούτε και η Ευρώπη δεν έχει αποφασίσει ακόμα ποιο θα είναι το μίγμα των χρηματοδοτήσεων…).
2) Μιλούν για έργα-δράσεις συνολικά 2 δισεκατομμυρίων ευρώ και πλέον: δηλαδή πάνω από 300 εκατομμύρια το χρόνο. Ποσό εξωπραγματικό!
Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, το Τεχνικό Πρόγραμμα του Δήμου κάθε χρόνο προϋπολογίζεται στα 29-30 εκατομμύρια και εξ αυτών υλοποιούνται 3,5 με 4.
Δηλαδή μιλάμε για 10 ή και… 100 φορές το Τεχνικό Πρόγραμμα του Δήμου. Απίθανα πράγματα.
3) Ο Δήμος λέει πως η Ευρώπη δεν έβαλε πλαφόν στο πρόγραμμα: Η κάθε πόλη μπορεί να κάνει όσα έργα θέλει.
Αλλά αυτό είναι πολύ πιθανό να σημαίνει ότι η κάθε πόλη μπορεί να… δεσμευτεί και να ανεβάσει το ποσό όσο νομίζει, γιατί αυτή θα πληρώσει τα περισσότερα χρήματα!
4) Δεν υπάρχει ακόμα φορέας υλοποίησης αυτού του κολοσσιαίου «συμβολαίου»-προγράμματος.
Πρέπει να στηθεί ένας ειδικός μηχανισμός, ο οποίος δεν μπορεί να είναι αποκλειστικά από τις υπηρεσίες του Δήμου ή από το Δημοτικό Συμβούλιο. Για το «συμβόλαιο» αυτό πρέπει να συνεργαστούν σχεδόν όλες οι υπηρεσίες με όλους τους κοινωνικούς και οικονομικούς φορείς! Ποιος θα συντονίσει ένα project τέτοιας κλίμακας;
5) Καμία οικονομία στον δυτικό κόσμο δεν έχει πετύχει να μεγαλώσει, ενώ οι ρύποι της μειώνονται.
Εδώ όμως, στην Καλαμάτα, έχουμε μια οικονομία που θέλει επειγόντως να μεγαλώσει. Θέλουμε το ΑΕΠ μας να αυξηθεί σημαντικά μέσα στα επόμενα χρόνια. Και γνωρίζουμε εμπειρικά ότι όσο αυξάνεται το ΑΕΠ, τόσο αυξάνονται οι ενεργειακές ανάγκες και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Πώς ακριβώς θα καταφέρει η Καλαμάτα (και μάλιστα με τη νυν δημοτική αρχή) ό,τι κανείς στον κόσμο δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα;
6) Και το κυριότερο; Είναι τεράστιες οι αλλαγές που απαιτούνται στη λειτουργία και την οικονομία της πόλης, σε ιδιωτικό και σε δημόσιο επίπεδο, μέσα σε μόλις 7 χρόνια, ώστε να επιτύχει το πρόγραμμα:
Μέχρι το 2030 η Καλαμάτα και οι υπόλοιπες ελληνικές πόλεις του προγράμματος πρέπει να έχουν δημιουργήσει συνθήκες που κυριολεκτικά θα μηδενίζουν τους ρύπους. Δηλαδή: Η οικονομία της Καλαμάτας και της ευρύτερης περιοχής, πρέπει να μετασχηματιστεί εντελώς!
Μέσα στα επόμενα 7 χρόνια θα πρέπει: Να αντικατασταθούν όλα τα οχήματα που κυκλοφορούν στην πόλη με ηλεκτρικά (όλα τα ΙΧ και όλα τα δημόσια μέσα μεταφοράς). Να αντικατασταθούν όλοι οι λέβητες και οι καυστήρες των πολυκατοικιών και των μονοκατοικιών. Να μετατραπούν όλα τα κτίρια της πόλης, όπως και οι εγκαταστάσεις του τριτογενή τομέα, σε ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης!
Αυτό και μόνο νομίζουμε ότι τα λέει όλα. Το «κλιματικό συμβόλαιο» της δημοτικής αρχής είναι εντελώς έωλο – και αφορά έναν εγχείρημα που έχει κυρίως συμβολικό χαρακτήρα. Άλλωστε, σε ερώτηση του Β. Τζαμουράνη εάν αυτό το «συμβόλαιο» έχει δεσμεύσεις, η απάντηση ήταν ότι είναι ένα πολιτικό κείμενο. Δεν είναι νομικό κείμενο. Κατά συνέπεια δεν έχει καμία δέσμευση.
Άρα δεν πρόκειται για συμβόλαιο, αλλά για μια έκθεση ιδεών – προς έναν αξιόλογο μεν στόχο, ο οποίος όμως μπορεί να υπηρετηθεί μέσα από πλήθος διαφορετικά ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά προγράμματα. Χωρίς να θέτει τόσο ανέφικτους και δεσμευτικούς όρους, μέσα σε τόσο σύντομο διάστημα, προκαλώντας εξ ορισμού την αποτυχία του.
ΣΟΒΑΡΕΣ ΠΑΡΑΛΕΙΨΕΙΣ
Επιπλέον, υπάρχουν βασικές ελλείψεις αλλά και σοβαρές αντιφάσεις αναφορικά με το «κλιματικό συμβόλαιο»:
Α. Δεν αναφέρεται πουθενά η λέξη «ανθεκτικότητα»: Καμία αναφορά στα έργα που πρέπει να γίνουν για να θωρακίσουν την πόλη απέναντι στις συνθήκες της κλιματικής αλλαγής.
Αντίθετα, προωθείται πολύ η έννοια της «έξυπνης πόλης». Όμως «έξυπνες πόλεις» ήταν και είναι θεωρητικά η Καρδίτσα και τα Τρίκαλα, που σήμερα πνίγονται στα νερά – άρα ενισχύεται η προηγούμενη πρότασή μας: Πρέπει να μελετήσουμε τα θέματα της ανθεκτικότητας και της προστασίας της πόλης και των ανθρώπων στις συνθήκες της κλιματικής αλλαγής!
Β. Από το «κλιματικό συμβόλαιο» έχουν εξαιρεθεί, δεν έχουν ληφθεί καθόλου υπόψη, βασικές ρυπογόνες εστίες της περιοχής μας, όπως είναι τα πυρηνελαιουργεία – ή το αεροδρόμιο (από την άποψη όχι μόνο της ηχορύπανσης, αλλά και των καυσίμων και των καταλοίπων τους).
Γ. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αλλάξει την ενεργειακή πολιτική της Ευρώπης και έχει επιφέρει πολλαπλές αλλαγές στα ενεργειακά μείγματα και στις άμεσες ή μεσοπρόθεσμες επιλογές των χωρών.
Έχουν ληφθεί υπόψη αυτές οι παράμετροι στον στόχο του μηδενισμού (της μείωσης κατά 96%) των ορυκτών καυσίμων μέσα στα επόμενα 7 χρόνια; Δεν προκύπτει από πουθενά κάτι τέτοιο.
ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΦΑΣΕΙΣ
Ι. Το «κλιματικό συμβόλαιο του Δήμου Καλαμάτας δεν συνάδει με εξαγγελίες κυβερνητικών παραγόντων και στελεχών της ΝΔ που συμπεριλαμβάνουν τα ορυκτά καύσιμα στο ενδεδειγμένο ενεργειακό μίγμα:
Αντίφαση πρώτη. Πολύ πρόσφατα, στις 24 Ιουνίου 2023, ο τότε υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης εξήγγειλε την τροφοδότηση της Καλαμάτας με συμπιεσμένο φυσικό αέριο, μέσω φορτηγών CNG ή LNG. Προφανέστατα το φυσικό αέριο δεν έχει μηδενικό ενεργειακό αποτύπωμα – και αναρωτιόμαστε:
• Τελικώς η χρήση του φυσικού αερίου συνάδει με την προσπάθεια για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας; Ή προσπαθούμε να πατήσουμε σε δυο βάρκες, με ό,τι κίνδυνους συνεπάγεται αυτή η ανισορροπία για την πόλη και την οικονομία μας;
Αντίφαση δεύτερη. Ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς φέτος στις 17 Μαΐου, στην προεκλογική του ομιλία στην κεντρική πλατεία Καλαμάτας, αμφισβήτησε ξεκάθαρα την ενεργειακή πολική της ΕΕ λέγοντας επί λέξει:
«Γιατί δίχως φθηνή ενέργεια δεν υπάρχει ανάπτυξη. Και δίχως ανάπτυξη δεν θα υπάρχει η Δυτική οικονομία όπως την ξέρουμε. Η πατρίδα μας διαθέτει όλες τις πηγές ενέργειας. Και ήλιο, και άνεμο, και κοιτάσματα και ορυκτό πλούτο. Απαιτείται για αυτό και σχεδιασμός και στρατηγική νέων συσχετισμών στην Ευρώπη».
• Ο δήμαρχος Καλαμάτας Θανάσης Βασιλόπουλος, που ανέβηκε τότε στην εξέδρα για να ασπαστεί τον κ. Σαμαρά, συμφωνεί με τον πρώην πρωθυπουργό ή πιστεύει ότι πρέπει να ακολουθηθεί αταλάντευτα το δόγμα της κλιματικής ουδετερότητας. Τι από τα δύο ισχύει;
ΙΙ. Κυρίως όμως, υπάρχει έντονη αντίφαση ανάμεσα στη ρητορεία και την πρακτική της δημοτικής αρχής!
Στην πράξη, η δημοτική όχι μόνο αδιαφορεί για περιβαλλοντικά φιλικές υποδομές και αλλαγές, αλλά προωθεί καθαρά αντι-οικολογικές και αντι-περιβαλλοντικές επιλογές.
Μερικά μόνο παραδείγματα:
- Το αντιπλημμυρικό έργο της Καλαμάτας, όπου απέρριψε κάθε περιβαλλοντικά φιλική λύση που της κατατέθηκε, και προωθεί τη φαραωνική επιλογή του «Μορέα» για ξεσκέπασμα του Νέδοντα.
- Η παράδοση του αναπλασμένου τμήματος της Ναυαρίνου, μετά από τόσες καθυστερήσεις, ξανά στα αυτοκίνητα χωρίς καμία συζήτηση.
- Η πλήρης αδιαφορία για φύτευση νέου πρασίνου, ειδικά υψηλού πρασίνου – ενώ τα δέντρα από μόνα τους βοηθούν μια περιοχή στη μείωση των ενεργειακών της ρύπων!
- Η όξυνση του κυκλοφοριακού προβλήματος στην πόλη, η μη ανάθεση κυκλοφοριακής μελέτης όλα αυτά τα χρόνια σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της.
- Η απόλυτη αγνόηση των μέσων σταθερής τροχιάς: Σε μια ευρωπαϊκή και μάλιστα κλιματικά ουδέτερη πόλη, αυτό είναι απλώς αστείο!
- Η αυξανόμενη ανοχή (και άρα επιβράβευση) στις γενικευμένες καταλήψεις ακόμα και των πεζόδρομων του Ιστορικού Κέντρου από αυτοκίνητα.
- Η διαχείριση των σκουπιδιών…
και πολλά άλλα δυσάρεστα παραδείγματα, που δεν πείθουν για τις αγαθές προθέσεις της δημοτικής αρχής ως προς το κλίμα, το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής μας.
***
Οι δημότες χρειάζονται σαφείς και ξεκάθαρες απαντήσεις (και λύσεις) σε όλα τα παραπάνω θέματα.
Αλλά η δημοτική αρχή δείχνει να χρησιμοποιεί την ένταξη της Καλαμάτας στο πρόγραμμα των 100 κλιματικά πόλεων της Ευρώπης μέχρι το 2030, ως ένα «σωσίβιο»:
- Για να διασωθεί η ίδια και ολόκληρη η τετραετής θητεία της που έχει να παρουσιάσει απογοητευτικό έργο:
- Για να καλυφθεί η ελάχιστη έως μηδενική πρόοδος σε μια σειρά σημαντικά έργα και διαδικασίες (όπως η ύδρευση, τα βαλτωμένα πολεοδομικά ζητήματα, οι ατελείωτες παρατάσεις στην εκτέλεση των έργων κ.λπ.). Αλλά και η φανερή οπισθοδρόμηση της πόλης και του Δήμου, σε διάφορες πτυχές της καθημερινότητας.
Συνεχίζεται:
https://kalamatameta.gr/paremvaseis/kalamata-meta-mia-pole-prasine-alla-kai-polytrope
