Σε χθεσινές δηλώσεις του σχετικά με το θέμα που θα έρθει για γνωμοδότηση στο Δημοτικό Συμβούλιο και αφορά τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για το μεγάλο αντιπλημμυρικό της Καλαμάτας, ο Δήμαρχος Καλαμάτας είπε μεταξύ άλλων ότι στην Διαπαραταξιακή της 5/8/2021 όλες οι προτάσεις που συζητήθηκαν απορρίφθηκαν από τους μελετητές!
Πώς είναι δυνατόν ο Δήμαρχος να συναινεί και ν’ αποδέχεται μία τέτοια εξέλιξη, και να μην επιμένει στην αναζήτηση και αξιολόγηση κι άλλων προτάσεων, ώστε έπειτα από σύγκριση πλεονεκτημάτων- μειονεκτημάτων, κόστους-οφέλους, επιπτώσεων στην κοινωνική και οικονομική ζωή της πόλης, να επιλέγεται η συμφερότερη λύση;
Στη συνεδρίαση της 05/8/2022, η οποία θυμίζω ότι διακόπηκε απότομα λόγω μιας πυρκαγιάς στην περιοχή της Αιθαίας, φύγαμε με την πεποίθηση ότι θα υπάρξει συνέχεια. Μάλιστα είχα ζητήσει τότε από τον Δήμαρχο και τους μελετητές του «Μορέα» να γίνει μία τουλάχιστον συνάντηση εργασίας για ανταλλαγή απόψεων, όταν έχουν καταλήξει στην λύση τους, ΠΡΙΝ μας σταλεί η ΜΠΕ για γνωμοδότηση οπότε πλέον δεν θα υπήρχε περιθώριο για διαβούλευση.
ΠΡΩΤΑ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ
ΚΑΙ META… FAST TRACK
Δυστυχώς, συνέβη αυτό που φοβόμουνα και το οποίο προσπαθούσα ν’ αποτρέψω! Επί 10 ολόκληρους μήνες ο Δήμαρχος και η Δημοτική Αρχή μας είχαν στο σκοτάδι, και αιφνιδίως πάλι με διαδικασίες fast track έρχεται το θέμα για γνωμοδότηση!
Σε εκείνη λοιπόν τη συνεδρίαση (5/8/2021) είχαμε καταθέσει μία άλλη εναλλακτική πρόταση για την αντιπλημμύριση της Καλαμάτας, η οποία βασίζεται σε μια διαφορετική λογική. Στην αντιμετώπιση του προβλήματος με συνδυασμό έργων ανάσχεσης και μερικής αποταμίευσης των νερών του Νέδοντα.
Ο Νέδοντας είναι ο κύριος αποδέκτης ομβρίων της περιοχής, αφού η λεκάνη απορροής του (περίπου 123 τετραγωνικά χιλιόμετρα) κατά πολύ μεγαλύτερη από τις άλλες αντίστοιχες που κυμαίνονται από 5 έως 10 τετρ. χιλιόμετρα. Αν λοιπόν αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του Νέδοντα με ασφάλεια, τότε η αντιπλημμυρική προστασία της Καλαμάτας είναι βέβαιη.
Σε μία εποχή όπου η κλιματική αλλαγή είναι πλέον παρούσα με έντονες και βίαιες διακυμάνσεις του κλίματος (μεγάλοι καύσωνες-πυρκαγιές, ακραία καιρικά φαινόμενα τον χειμώνα, λειψυδρίες κ.λπ.) επιβάλλεται κανείς να διαχειρίζεται τις μεγάλες ποσότητες νερού από τα όμβρια, και όχι να τα οδηγεί με μεγάλες ταχύτητες στη θάλασσα, όπως κάνει η μελέτη του «Μορέα».
Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΛΥΣΗ
Έτσι, είχα προτείνει και με παλαιότερα δημοσιεύματα («Η Καλαμάτα μπροστά στην κλιματική αλλαγή - Αστικό Πράσινο με αξιοποίηση των νερών του Νέδοντα» (10/9/2021 ) και «Περιβαλλοντικό Πάρκο Νέδοντα» (9/11/2021) ότι, αντί να σχεδιάζουμε δύσκολα και δαπανηρά έργα (εκβάθυνση, διαπλάτυνση του Νέδοντα), θα μπορούσαμε ν’ αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα με την κατασκευή μικρών σχετικά φραγμάτων ανάσχεσης της ροής του ποταμού, το ένα στην αρχή της βραχώδους κοίτης (πρώην λατομείο Μπάκα) και το άλλο βορειότερα, όπως στους 5 Δρόμους ή στην περιοχή της Νέδουσας ή της Αλαγονίας, εκεί που οι μελέτες θα προέκριναν.
Η λύση αυτή, όπως είχα και τότε επισημάνει, πέραν της αντιπλημμυρικής προστασίας που θα προσφέρει, θα έχει πολλαπλές θετικές επιπτώσεις για την πόλη, όπως:
• Θα δημιουργήσει ανάντι των φραγμάτων μεγάλους ταμιευτήρες (λιμνοδεξαμενές) με μεγάλες ποσοτήτες νερού για άρδευση με φυσική ροή και άλλες χρήσεις, και αν οι ποσότητες είναι επαρκείς, ακόμη και για ηλεκτροπαραγωγή (μικρά υδροηλεκτρικά).
• Θα συντελέσει λόγω των καρστικών ασβεστολίθων της περιοχής στον γρήγορο εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα της περιοχής που κινδυνεύει από υπεράντληση και υφαλμύρωση.
• Θα δημιουργήσει τις συνθήκες για την ανάπτυξη νέας χλωρίδας και πανίδας στην περιοχή, δημιουργώντας ένα νέο οικοσύστημα.
• Θα αποτελεί μία μεγάλη φυσική υδατοδεξαμενή πυρόσβεσης για τα ελικόπτερα σε περίπτωση πυρκαγιάς στο Ταΰγετο, χωρίς να αναγκάζονται να κατεβαίνουν στη θάλασσα.
• Θα δημιουργηθούν 2 νέα τοπόσημα και αξιοθέατα της Καλαμάτας που μαζί με το Περιβαλλοντικό Πάρκο του Νέδοντα θ’ αποτελούν ένα ολοκληρωμένο περιαστικό πάρκο για τουρισμό, διημέρευση, ψυχαγωγία, αναψυχή, αθλητισμό, περιβαλλοντικές δράσεις κ.ά.
ΜΕΓΑΛΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Σύμφωνα με τη νομοθεσία αλλά και την πρακτική, η αναζήτηση και εξέταση κι άλλων εναλλακτικών λύσεων είναι απαραίτητη, ώστε να αποδεικνύεται η βέλτιστη επιλογή από πλευράς κόστους, αποτελεσματικότητας, αειφορίας, ενόχλησης ή βελτίωση του περιβάλλοντος κ.λπ.
Δυστυχώς δεν έγινε κάτι τέτοιο – και τελικά προωθείται μία λύση που, αν τελικά εφαρμοστεί, θα δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στον κεντρικό τομέα της πόλης μας, αφού:
• Θα κατεδαφιστεί και πιστεύω ότι θ’ ανακατασκευαστεί η κάλυψη του Νέδοντα από γέφυρα 23ης Μαρτίου έως γέφυρα οδού Κιλκίς, μαζί με τα μνημεία, το «Κεντρικόν», την παιδική χαρά που τώρα ανακατασκευάζεται κ.ά.
• Θα καθαιρεθεί όλη η τσιμεντένια σημερινή κοίτη και θα εκβαθυνθεί ο ποταμός από τα συνεργεία του Δήμου έως την εκβολή του στη θάλασσα.
• Θα διαπλατυνθεί στο τελευταίο τμήμα του από την γέφυρα Μακεδονίας και κάτω, καταστρέφοντας και εξαφανίζοντας ό,τι βρίσκεται στη δυτική πλευρά μεταξύ κοίτης και οδού Αρτέμιδος (δεκάδες αιωνόβια δέντρα, πράσινο, πεζοδρόμιο κ.ά.) χωρίς να υπάρχει περιθώριο επανάκτησης, αφού δεν θα υπάρχει πλέον έδαφος! (Μάλιστα ανησυχώ μήπως δεν χωράει στον διαθέσιμο χώρο η διαπλάτυνση και χρειαστεί να μειωθεί και το πλάτος του ανοδικού ρεύματος της οδού Αρτέμιδος).
• Θα κατεδαφιστούν και ανακατασκευασθούν 4 γέφυρες (Ευαγγελιστρίας, Λυκούργου, Μακεδονίας και Ιατροπούλου).
Αυτή η περιβαλλοντικά «ανώδυνη»(!) και αποδεκτή από κάποιους λύση σημαίνει, κατά προσέγγιση, καθαίρεση 25.000 κυβικών μέτρων σκυροδέματος, καθαίρεση 6.000 τουλάχιστον κυβικών μέτρα λιθοδομών, και εκσκαφές για εκβαθύνσεις-διαπλατύνσεις της τάξεως των 200.000 κυβικών μέτρων, τα οποία η πόλη θα πρέπει να διαχειρισθεί ως οικοδομικά απόβλητα.
Για να υλοποιηθούν δε τα προβλεπόμενα έργα, θα χρειαστούν πάνω από 75.000 κυβικά μέτρα σκυροδέματος με τις αναλογούσες ποσότητες σιδηρών οπλισμών, 25.000 κυβικά μέτρα αμμοχάλικο (3Α) για τη δημιουργία των δαπέδων εργασίας και των εξυγιαντικών στρώσεων. Και δεν αναφέρομαι στα μεγάλα χωματουργικά μηχανήματα (σφύρες, εκσκαφείς, μηχανήματα διάνοιξης πασσάλων, μπετονιέρες, φορτηγά κ.λπ.) που θα χρειαστεί να εργάζονται για -δεν ξέρω και εγώ- πόσο χρονικό διάστημα, με συνεχή θόρυβο και άλλες επιβαρύνσεις στην κυκλοφορία των κεντρικών οδικών αξόνων και τη ρύπανση που θα προκαλούν.
Ο Δήμος Καλαμάτας έπρεπε εδώ και καιρό να έχει πιέσει το Υπουργείο και τον «Μορέα» για την επεξεργασία και άλλων εναλλακτικών προτάσεων. Όχι να περιμένει τα τετελεσμένα για να γνωμοδοτήσει τυπικά επί της λύσης που σχεδίασε αυτός που θα κατασκευάσει τα έργα, προσθέτοντας μόνο ορισμένες απαιτήσεις που δεν αλλάζουν το βασικό σχέδιο, μόνο και μόνο για την τιμή των όπλων...
Η Καλαμάτα, αξιοποιώντας με άλλο τρόπο αυτό το μεγάλο κονδύλι που αποφάσισε η Κυβέρνηση να εγκρίνει για τα αντιπλημμυρικά του αυτοκινητόδρομου(!) θα μπορούσε και την αντιπλημμυρική της προστασία να πετύχει και να δημιουργήσει νέες προϋποθέσεις κι ευκαιρίες για μια πραγματική πράσινη ανάπτυξη – ώστε ν’ αρχίσει έμπρακτα (και όχι μόνο στα λόγια), η πορεία της πόλης προς την κλιματική ουδετερότητα.
Νομίζω όμως ότι, εξαιτίας της αβελτηρίας των ιθυνόντων, η ευκαιρία αυτή σε λίγο θα είναι χαμένη!
ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΖΑΜΟΥΡΑΝΗΣ
Πολιτικός Μηχανικός